Lidia Txukovskaia San Petersburgo 1907 - Mosku 1996 Poesia, memoriak, literatura kritika eta narratiba idatzi zituen. 1928an Samuil Yakovlevitx Marxakek zuzentzen zuen Detistataren Leningradeko sekzioan lan egiten hasi zen. Beste askorentzat bezala, «Marxaken erredakzioan» lan egitea literatura-eskola egiazkoa izan zen berarentzat. Baina 1937an «sabotatzaile taldea» deklaratu zuten erredakzioa, kide batzuk atxilotu egin zituzten, eta inguruko asko hil ziren. 1937ko urte horretan bertan atxilotu eta 1938an fusilatu zuten bere senarra, Matvei Petrovitx Bronstein fisikari teorikoa. Moskun argitaratu zuen Erredaktorearen laborategian (1963), adibidez. 1939-40 urteetan, gertaeren arrastoari bertatik jarraituz, Sofia Petrovna eleberria idatzi zuen, 1965ean mendebaldean argitaratuko zen. 1974an Idazleen Elkartetik kanpora bota zuten. Mendebaldean Bazterketa prozesua liburua argitaratu zen (1979). 1988a arte ez ziren hasi berriro bere artikuluak eta liburuak Moskun eta Leningraden argitaratzen. Euskarara bi lan ekarri ditu Josu Zabaletan, Sofia Petrovna (Katakrak 2019) eta Urpean murgildu (Katakrak 2021). Lidia Zhukova (1905–1985) Lidia Txukovskaiak gaztetatik ezagutzen zuen Lidia Zhukova. Zhukova miseria gorrian iritsi zen Taxkentera. Ez da harritzekoa Txukovskaiak laguntasuna eskaintzea, Txukovskaiaren lehenengo senarra bezala Zhukovaren lehenengo senarra –Dmitri Petrovitx Zhukov (1904-1937), Japoniako literaturan espezializatutako filologoa eta diplomatikoa– 1937an atxilotu eta fusilatu egin baitzuten. Laguntasun horren zati bat da liburu honen prestaketan parte har zezan eskaintzea ere, idazletzat hartua izateak Idazleen Elkartean bazkaltzeko aukera ematen zion; geroztik, Txukovskaiak bere etxea ere utzi zion, alabarekin eta ilobarekin hara alda zedin, bera aitaren etxera –Kornei Txukovski– aldaturik. Laguntasun horrek, ordea, ez zuen akabera onik izan. Zhukova antzerki kritikari bezala nabarmendu zen eta oroitzapen-liburu bat argitaratu zuen. Hau da euskarara ekarritako bere estreinako lana, nahiz eta ez omen zuen ekarpen handiegirik egin.